Jak używać Equalizera

Czasami służą do poprawiania brzmienia, które odbiega od oryginału a czasami mają pomóc poradzić sobie ze wzbudzającym się systemem. Korektory są dziś obecne w każdym systemie nagłośnieniowym (w takiej czy innej postaci). Dlaczego się je wykorzystuje i jak powinno się z nimi pracować aby nie narobić szkód.

UWAGA! W trakcie korekcji systemu pod kątem sprzężeń trzeba zachować ostrożność aby nie uszkodzić słuchu. Przydatne mogą być ochronniki słuchu.

Każdy tor elektroakustyczny działa jak filtr częstotliwościowy. Jego charakterystyka zależna jest od tego z jakich elementów składa się nasz system nagłośnieniowy. Im niższej jakości elementy będziemy wstawiali do naszego systemu tym większą jest szansa, że efekt działania tego filtra będzie niepożądany. Jeżeli nasz system nagłośnieniowy składa się zawsze z tych samych urządzeń to nasz „filtr” będzie miał zawsze bardzo podobną charakterystykę ale… No właśnie jest pewne ALE.

Poza samym torem elektroakustycznym, istotne są także warunki w jakich pracuje nasz system nagłośnieniowy. Właśnie te warunki tworzę dodatkowy, mniej przewidywalny „filtr”, który za każdym razem będzie miał inną charakterystykę. Co więcej, nawet w przypadku tego samego obiektu, niewielkie zmiany w:

• rozmieszczeniu nagłośnienia
• wystroju wnętrza czy
• rozmieszczeniu lub ilości widowni

prowadzą do powstania innego efektu końcowego. Co więcej efekt działania otoczenia jest inny w każdym miejscu odsłuchu, dlatego trzeba od razu wyjść z założenia, że nie da się dogodzić wszystkim i trzeba będzie akceptować jakiś kompromis (albo kupić wszystkim słuchawki).

W stanie „wyzerowanym”, korektor, przepuszcza wszystkie sygnały z wejścia na wyjście bez wprowadzania żadnych poprawek. Właściwie to w takim układzie można by udawać, że go wcale nie ma. Jeżeli jednak przesuniemy suwak odpowiedzialny za którąś z częstotliwości – zaczniemy modyfikować jak dotąd liniowy przebiega naszego filtru. Naszym zadaniem jako realizatora jest stworzenie, przy pomocy korektora, takiego filtru, który będzie prowadził do jak najbardziej komfortowego odsłuchu dla jak największego obszaru widowni (a przynajmniej dla najważniejszych jej części).

Aby poprawnie wykorzystać korektor powinno się mieć generalne pojęcie o tym jak działa, znać obsługę danego urządzenia oraz mieć przynajmniej z grubsza pojęcie do czego dążymy. Jeżeli nie jesteśmy doświadczonym akustykiem, nadal możemy wykorzystać korektor do eliminacji sprzężeń. Jak ? O tym poniżej.

Jak wygląda i jak się go obsługuje?

W zależności od modelu możemy mieć kontrolę nad różną ilością przedziałów częstotliwości. Warto wiedzieć, że praktycznie każdy korektor (poza parametrycznym), opiewa swoim zakresem całe pasmo akustyczne (20 Hz – 20 kHz). Z tego wynika, że im mniej mamy gałek do korekcji tym każda z nich ma szerszy zakres działania – a co za tym idzie nasza korekcja jest mniej precyzyjna.

Poza gałkami odpowiadającymi za poszczególne przedziały częstotliwości, do dyspozycji możemy mieć przyciski odcięcia dołu (HPF), oraz odcięcia góry (LPF). Ich zadaniem jest odfiltrowanie z przesyłanego sygnału najniższych i najwyższych częstotliwości. Częstotliwość graniczna HPF jest zazwyczaj ustawiona na stałe poniżej 100Hz.

HPF w przypadku equalizera może być wykorzystany zawsze, chyba, że chcesz uzyskać konkretny efekt z wykorzystaniem najniższych częstotliwości. Często najniższe częstotliwości zmniejszają zrozumiałość i pochłaniają energię, która może być wykorzystana w skuteczniej odtwarzanym paśmie. Zanim dopuścisz najniższe częstotliwości do nagłośnienia upewnij się, że zostaną w ogóle odtworzone. Jeżeli nie masz odpowiedniej sekcji sub basowej, daruj sobie najniższe zakresy.

Zazwyczaj w korektorze dostępny jest także przycisk obejścia („bypass”), który pozwala przepuścić sygnał z wejścia bezpośrednio na wyjście. W ten sposób włączając i wyłączając korekcję możemy z łatwości zaobserwować czego udało się nam dokonać, czy efekt jest lepszy czy gorszy od punktu wyjściowego. Jeżeli coś jest nie tak, wyzeruj korekcję i zacznij od nowa, NIE STARAJ SIĘ JEJ POGŁĘBIĆ. Wykonuj tylko niezbędne ruchy, silna korekcja zazwyczaj nie daje dobrych rezultatów.

Na płycie czołowej korektora znajdować się powinien także potencjometr odpowiedzialny za poziom całego sygnału wychodzącego. Można za jego pomocą wzmocnić lub stłumić całe pasmo sygnału akustycznego.

Pomocne w pracy z korektorem są także diody, które sygnalizują poziom sygnału. W ten sposób możemy unikać ewentualnego przesterowania i co za tym idzie doprowadzenia do obcinania sygnału. Nie powinno się doprowadzać do przesterowania w żadnych urządzeniu ( chyba, że jest to zamierzony efekt i wiemy co robimy).

Bardzo często spotyka się także korektory parametryczne, które są elementem stołu mikserskiego. Mają one nieco inne mniejsze możliwości manipulacji sygnałem. Zazwyczaj pozwalają na jednoczesną korekcję od jednej do trzech częstotliwości, które wybieramy za pomocą ustawienia pokrętła. Jednak posiadają one jedną bardzo istotną właściwość – przy ich użyciu manipulujemy każdym kanałem z osobna. Korektory zewnętrzne wpięte są zazwyczaj na sumy czyli wiele kanałów podążających jednym kablem. W ten sposób wprowadzając jakąkolwiek zmianę ingerujemy we wszystkie kanały na raz. Korektory parametryczne pozwalają na korekcję brzmienia każdego źródła dźwięku z osobna.

Skuteczne wykorzystanie korektorów do korekcji brzmienia opiera się na dobrej znajomości zakresów częstotliwości w których zawarta jest większość energii różnego rodzaju instrumentów. W trakcie pracy zazwyczaj nie ma zbyt wiele czasu na „zgadywanie”. Nie jest to jednak sprawa prosta ponieważ poza podstawowym zakresem częstotliwości generowanych przez różnego rodzaju instrumenty trzeba także uwzględnić częstotliwości harmoniczne. Dlatego poza podstawową wiedzą trzeba mieć także niezły słuch i spore doświadczenie aby przeprowadzić poprawną korekcję w trakcie eventu na żywo.

Poprawianie brzmienia to jedno a wykorzystywanie korektora do eliminacji sprzężeń do co innego. Zawsze powinno się najpierw wprowadzić korekcję pod kątem sprzężeń (którą pewnie i tak w trakcie imprezy jeszcze nieco poprawimy). Eliminację sprzężeń można przeprowadzić w dość prosty sposób.

Jak zrobić prostą korekcję pod kątem sprzężeń

Wystarczy ustawić się z mikrofonem w bezpośrednim polu odsłuchowym (najlepiej nieco bliżej niż powinien stać artysta w trakcie eventu – dla pewności) i podnieść głośność do poziomu na granicy wzbudzenia. Następnie za pomocą korektora podbijamy kolejne częstotliwości. Jeżeli przy którejś częstotliwości nastąpi wzbudzenie tłumimy nieco częstotliwości względem poziomy wyjściowego. Jeżeli nie wydarzyło się nic, wracamy do poziomy „zero”. Przy wprowadzaniu trzeba pamiętać o tym, że nadmierne działania prowadzą do wypaczania brzmienia – przez co efekt może być gorszy niż początkowy. Gdy przejdziemy już cały zakres częstotliwości podnosimy potencjometry do poziomu na jakim mamy zamiar grać w trakcie eventu i przeprowadzamy ostateczny test. Trzeba pamiętać o tym, że gdy przyjdzie publiczność warunki ulegną zmianie.

UWAGA! W trakcie korekcji systemu pod kątem sprzężeń trzeba zachować ostrożność aby nie uszkodzić słuchu. Przydatne mogą być ochronniki słuchu.