Parametry nagłośnienia

Tak! Moc nagłośnienia jest istotna. Nie! Wcale nie jest najważniejsza. Żeby dobrze ocenić system nagłośnieniowy trzeba go posłuchać. Czasami jednak nie mamy takiej możliwości i wtedy chcemy sobie chociaż popatrzeć na jego parametry. Dlatego dobrze jest najpierw wyjaśnić sobie jak powinniśmy je rozumieć. Zawsze trzeba jednak pamiętać, że z parametrów się brzmienia nagłośnienia nie wyczyta.

Parametry opisane poniżej to :

• Moc (w różnych odmianach)
• Skuteczność
• Zakres pracy
• Komponenty

Który parametr jest najważniejszy ?

Wszystko zależy od tego czego szukamy w zestawie głośnikowym. Jeżeli chodzi nam o maksymalną głośność to powinniśmy patrzeć na skuteczność oraz moc zestawu. Jeżeli zależy nam na niskich tonach to zestaw musi mieć odpowiedni rozmiar i/lub odpowiednio duże głośniki. Nie ma jednego parametru, który określi jakość zestawu głośnikowego tak samo jak nie ma jednego zestawu, który będzie najlepszy. Wszystko zależy od tego jakie zadanie ma dane nagłośnienie pełnić.

Moc [jednostka Watt (W)]

Decyduje o tym jaką wartość mocy z jakim skutkiem możemy doprowadzić do głośników. Możemy określić kilka różnych „norm” podawania wartości mocy dla nagłośnienia. Dwie podstawowe to moc RMS oraz AES. Dla tego samego zestawu głośników te dwa parametry będą się różniły o około 20%. Określają one jaką moc można doprowadzić do nagłośnienia bez przerwy aby nie spowodować zniszczenia zestawu.

Dlaczego dwie nazwy? Pomiary dla mocy RMS i AES wykonywane są według różnych norm. RMS jest obecnie wypierany przez AES, które daje wynik o około 20% wyższy niż poprzednik. Różnica wynika z długości wykonywania pomiaru dla obydwu norm – w AES jest krótszy.

Kolejnym rodzajem mocy jest moc muzyczna lub programowa (nazwy tyczą się tego samego parametru i mogą być stosowane zamiennie). Dla tego parametru nie ma żadnego fizycznego wyjaśnienia. Jest podawany jako dwukrotnie większa wartość od mocy podstawowej (RMS/AES) i zazwyczaj jest traktowany jako sugestia producenta co do mocy wzmacniacza jaki powinien zasilać dany zestaw głośnikowy.

Czy wzmacniacz o mocy większej niż podaje norma AES/RMS nie zniszczy głośników?

Teoretycznie mógłby, ale tylko pod warunkiem, że będziemy odtwarzali sygnał pełnopasmowy bez przerwy z wykorzystaniem pełnej mocy wzmacniacza. Jeżeli będziemy odtwarzali muzykę lub mowę nie powinno być takiego zagrożenia. Przebieg czasowy takiego sygnału jest nieregularny i nie będzie bez przerwy wykorzystywał pełnej mocy wzmacniacza przez co nagłośnienie jedynie przez krótkie okresy czasu będzie obciążone większą mocą niż nakazuje norma.

Moc szczytowa(peak) to wartość, której dostarczenie do głośnika przez bardzo krótki odcinek czasu nie powinno spowodować jego uszkodzenia. Dla bezpieczeństwa lepiej unikać tej wartości.

Skuteczność – SPL [jednostka decybele (dB)]

Ten parametr mówi nam o tym jak dobrze radzi sobie nagłośnienie z przetwarzaniem energii elektrycznej dostarczonej ze wzmacniacza na dźwięk słyszalny w powietrzu. Wartość określa się potocznie jako SPL czyli Sound Pressure Level – Ciśnienie dźwięku. Wyjściowo parametr ten jest podawany dla pomiaru wykonanego w odległości 1 metra od kolumny do której doprowadzono moc 1 watta (1W/1m). Wynikiem takiego pomiaru jest charakterystyka częstotliwościowa zestawu a wartość podawana jako jego skuteczność to jedynie uśredniony jej poziom.

Skuteczność wyrażona w decybelach jest odzwierciedleniem głośności dźwięku jaką zaobserwujemy. Podany w specyfikacji parametr odpowiada mocy doprowadzonej o wartości 1 wata. Aby określić „jak głośno” zagra dane nagłośnienie przy mocy większej należy skorzystać ze wzoru podanego w naszym innym artykule, a raczej w komentarzach (LINK) :

10*log(Moc_dla_której_liczymy)+skuteczność_SPL_dla_1W

Dla jakiej mocy obliczać naszą skuteczność? Najlepiej dla takiej jaką ma wzmacniacz, który zasila nasze nagłośnienie.

Co ciekawe można sobie przetestować z tą formułą różne warianty i łatwo dojść do wniosku, że zestaw głośnikowy o skuteczności 95 dB i mocy 800 Watt będzie grał głośniej (przeważnie) od zestawu, który ma 90dB skuteczności i 1500 Watt (i na dodatek będzie potrzebny mniejszy wzmacniacz). Dlatego właśnie nie można ślepo patrzeć na moc nagłośnienia jako jego wyznacznik.

Drugi ważny aspekt skuteczności nagłośnienia jest taki, że parametr podawany jako SPL jest jedynie uśrednioną wartością i na jego podstawie nie da się określić czy dany zestaw gra przyzwoicie. Żeby sprawdzić jak zestaw zachowuje się w funkcji częstotliwości (oczywiście lepiej odsłuchać ale zakładamy, że się nie da) trzeba obejrzeć jego charakterystykę SPL (Najlepiej w osi oraz pod różnymi kątami).

Zakres pracy

Podawany jako przedział od pewnej częstotliwości do pewnej częstotliwości. Mówi nam o tym do odtwarzania jakiego pasma (według producenta) nadaje się konkretny zestaw nagłośnieniowy. Zakres powinno się raczej traktować w ramach ciekawostki ponieważ rzetelnie można to ocenić jedynie na podstawie charakterystyki częstotliwościowej z której można wyczytać dokładnie w jaki sposób zachowują się głośniki w zależności od częstotliwości. Czasami przy parametrze tym można spotkać adnotację -6dB lub -3dB. Jest to określenie w którym miejscu opadania charakterystyki „złapany” został zakres. Zostaje on wtedy odcięty przy częstotliwości dla której wykres SPL opada odpowiednio o 3 lub 6 decybeli poniżej wartości średniej podanej jako wartość skuteczności – SPL.

Komponenty

Zazwyczaj ten parametr jest zestawem liczb z oznaczeniem („) – jest to określenie dla wymiaru podawanego w calach. Przy głośnikach najczęściej podaje się wartość średnicy ich membrany. Czasami dodatkowo wymiar ten uzupełniany jest o wymiar cewki, która służy jako jej napęd. Jedyna rzecz jaką możemy tutaj wyczytać to teoretycznie do czego nadaje się dana konstrukcja. Głośniki o mniejszej średnicy znacznie lepiej sobie radzą z wysokimi częstotliwościami i gorzej z niskimi a głośniki o dużej średnicy odwrotnie. Dodatkowo jeżeli mamy dane o rozmiarze średnicy cewki głośnika (zawsze mniejsza wartość od średnicy głośnika) możemy względnie ocenić jak dobrze głośnik odprowadza ciepło, im większa cewka tym lepiej, jednak jednocześnie coraz cięższa staje się membrana co nie jest dobre dla odtwarzania wyższych częstotliwości.

To tyle na dziś niedługo opiszę pozostałe parametry nagłośnienia. W razie pytań/komentarzy – piszcie śmiało!